Advies
Adereindhulzen vormen een belangrijk onderdeel van de verbindingstechniek. Ze worden bevestigd aan de open uiteinden van meeraderige draden om die zonder te beschadigen te kunnen aansluiten op klemmen. Wat adereindhulzen precies zijn en waar u bij de afschaf op moet letten, leest u op deze pagina.
Een draad is een elektrische geleider die uit dunne losse aders bestaat. Als de losse aders geïsoleerd zijn, dus als ze samen worden omgeven door een isolerende huls, noemen we dat een meeraderige draad. Meeraderige draden komen in bijna elke elektrische installatie voor en worden in veel gevallen met klemmen bevestigd. Afhankelijk van of de klem over een draadbescherming beschikt of niet moeten adereindhulzen worden gebruikt om de openliggende aders van de meeraderige draad bij het aansluiten te beschermen tegen beschadigingen. Bij klemmen zonder draadbescherming, zoals serie- of aansluitklemmen met schroefaansluiting, moet u adereindhulzen toepassen. Bij klemmen met draadbescherming, bijvoorbeeld kooiklemmen of veerkrachtcontacten, hoeft dat niet.
Maar waarom worden adereindhulzen nu eigenlijk gebruikt bij schroefklemmen? Als de schroef van de klem wordt vastgedraaid, ontstaat er druk waartegen de afzonderlijke aders van de meeraderige draad niet bestand zijn. Ze geven mee en raken los uit de draadbundel en dat leidt weer tot een verminderde klemdruk. Omdat de schroef van de klem stevig vastzit, kan die zich niet aanpassen aan de veranderende klemdruk. Het resultaat is een losse, onveilige kabelverbinding. Als de spanningvoerende geleider losraakt en daarbij in contact komt met andere onderdelen van de elektrische installatie, kunnen vonken ontstaan met onherstelbare schade als gevolg. Bij veerkrachtcontacten bestaat dit risico niet, alhoewel de losse aders in een draad ook niet bestand zijn tegen veerdruk. De veerklem spant echter automatisch aan zodra de klemdruk wegvalt, zodat de verbinding behouden blijft.
Adereindhulzen bestaan doorgaans uit galvanisch vertind koper en zijn verkrijgbaar in zowel geïsoleerde als ongeïsoleerde uitvoering. Geïsoleerde adereindhulzen zijn in tegenstelling tot ongeïsoleerde adereindhulzen voorzien van een kunststof veiligheidskraag. De kraag dient echter niet als isolatie, maar kan bij flexibele kabels ook fungeren als knikbescherming, omdat hij een extra ondersteuning vormt.
Ongeïsoleerde adereindhulzen worden toegepast als de aansluitruimte beperkt is of als de kabelverbinding in kleine apparaten moet worden geïntegreerd. Omdat ze geen kunststof kraag nodig hebben, nemen ze bij de bevestiging minder ruimte in. Een speciale categorie zijn de zogenoemde tweeling-adereindhulzen (ook wel twin- of duo-adereindhulzen genoemd). Hiermee kunt u twee draden van dezelfde diameter bevestigen en twee geleiders in één klem steken.
Het krimpen van adereindhulzen: waar moet u op letten?
Adereindhulzen beschermen de aders van de draad tegen splitsen en houden ze bij elkaar. Hiervoor worden ze over de gestripte uiteinden van de aders geschoven en met een speciale krimptang, de zogenoemde adereindhulstang, gekrimpt. Gebruik in elk geval speciaal krimpgereedschap en geen huishoudtang, bankschroef of ander ongeschikt materiaal. Anders loopt u de kans dat bij het aandrukken de diameter van de kabel verandert. In tegenstelling tot open verbinders zoals kabelschoenen, die wat flexibeler inzetbaar zijn, passen adereindhulzen altijd maar op één kabeldiameter.
Bij het krimpen is het belangrijk dat de klemdruk hoog genoeg is om de bus en de aders stevig met elkaar te verbinden. Anders kan het voorkomen dat de adereindhuls vroeger of later losraakt. Bij de juiste druk moet de verbinding trekvast en gasdicht zijn, zodat de meeraderige draad niet losraakt en het geleideroppervlak niet in aanraking kan komen met zuurstof, omdat daardoor oxidatie kan ontstaan. Verder moet u bij het krimpen altijd kiezen voor een adereindhuls die past bij de diameter van de kabel. Een voorwaarde voor een veilige kabelverbinding en een perfecte aansluiting is overigens dat u altijd schoon en nauwkeurig te werk gaat.
Het is van essentieel belang dat de adereindhuls op de meeraderige draad past. Dat betekent dat de diameter van de bus en de doorsnede van de draad met elkaar overeen moeten komen. U moet voordat u tot aanschaf overgaat dus zeker weten wat de doorsnede van de kabel is. Die staat vermeld op de kabel zelf of hij is te vinden in de instructies van de fabrikant of op de verpakking.
Lengte van de adereindhuls
Ook de lengte van de adereindhuls is van belang bij de aanschaf. Let erop dat u niet te korte, maar ook niet te lange bussen gebruikt. Is de bus te kort, dan kan dat negatieve gevolgen hebben voor het contact. Is de bus te lang, dan kan een gedeelte later uitsteken. Zorg dus dat u beide situaties voorkomt. Houd er verder rekening mee dat adereindhulzen niet mogen worden ingekort, omdat ze daarbij in de meeste gevallen beschadigd raken.
Bovendien moet u bepalen of u geïsoleerde of ongeïsoleerde adereindhulzen wilt gebruiken. Als er weinig ruimte beschikbaar is voor het aansluiten, raden wij de ongeïsoleerde uitvoering aan. Moet de bus aan een flexibele kabel worden bevestigd, dan is een geïsoleerde versie met kunststof kraag handiger. Voor het aansluiten van kabels met kortsluitbeveiliging zijn geïsoleerde bussen verkrijgbaar met een extra brede veiligheidskraag van hittebestendige kunststof.
Kleurcodes van aderdeindhulzen
Geïsoleerde adereindhulzen met een kunststof kraag hebben doorgaans een kleurcode: de kleur van de veiligheidskraag geeft aan welke kabeldoorsnede daarbij hoort. Voor deze codering bestaan echter verschillende kleursystemen. Dat zijn onder meer de Duitse kleurcode, de Franse kleurcode en het kleursysteem volgens DIN 4622. Deze drie systemen komen niet helemaal met elkaar overeen. U moet dus eerst goed nagaan volgens welk systeem het kleurenschema is opgebouwd. Pas dan weet u zeker welke kleur bij welke doorsnede hoort.
Doorsnede |
Kleur volgens DIN 46228 |
Kleur volgens NL |
Kleur volgens FR |
---|---|---|---|
0,14 mm² |
grijs |
gijs |
bruin |
0,25 mm² |
geel |
Helder blauw |
violet |
0,34 mm² |
türkis |
türkis |
Roze |
0,50 mm² |
wit |
oranje |
wit |
0,75 mm² |
grijs |
wit |
blauw |
1,00 mm² |
rood |
geel |
rood |
1,50 mm² |
zwart |
rood |
zwart |
2,50 mm² |
blauw |
blauw |
grijs |
4,00 mm² |
grijs |
grijs |
oranje |
6,00 mm² |
geel |
zwart |
groen |
10,00 mm² |
rood |
ivoor |
bruin |
16,00 mm² |
blauw |
groen |
ivoor |
25,00 mm² |
geel |
bruin |
zwart |
35,00 mm² |
rood |
beige |
rood |
50,00 mm² |
blauw |
olijfgroen |
blauw |
70,00 mm² |
geel |
||
95,00 mm² |
rood |
||
120,00 mm² |
blauw |
Welk gereedschap kan ik het beste gebruiken voor het krimpen van adereindhulzen?
Voor het krimpen van adereindhulzen kunt u het beste een adereindhulstang met automatische instelling gebruiken. Zodra de voor de doorsnede benodigde persdruk is bereikt, gaat het apparaat automatisch open. Dan weet u zeker dat de bus goed vast zit.
Zijn adereindhulzen altijd vertind?
Nee, er bestaan ook vergulde of verzilverde uitvoeringen. Maar die kom je eigenlijk zelden tegen.
Kan ik in plaats van adereindhulzen te gebruiken de draadeinden ook solderen?
In theorie wel. Het was zelfs lange tijd gebruikelijk om de draadeinden te solderen. Maar dat gebeurt tegenwoordig niet meer. Dat heeft er onder andere mee te maken dat solderen niet goed bestand is tegen hoge druk, zoals het geval is bij bijvoorbeeld schroefklemmen. In het ergste geval raakt het gesoldeerde draadeind zelfs zo sterk vervormd dat er geen contact meer wordt gemaakt.