Uitleg: koolmonoxidevergiftiging

In Nederland overlijden jaarlijks 10 personen door koolmonoxidevergiftiging. Daarnaast belanden 150 mensen in het ziekenhuis. Een echte sluipmoordenaar, koolmonoxide wordt ook wel aangeduid als CO. In tegenstelling tot brand waarbij rook vrijkomt, ziet u bij koolmonoxide niks. Het inademen kan leiden tot ernstige lichamelijke gevolgen.

Herken de symptomen van koolmonoxidevergiftiging

De lichamelijke symptomen van een koolmonoxidevergiftiging komen overeen met griep. Kenmerkend zijn lichte hoofdpijn, misselijkheid, overgeven en vermoeidheid. Ook verwardheid en een slaperig gevoel behoren tot de symptomen. Een zeer hoge concentratie koolmonoxide kan leiden tot bewusteloosheid, coma of blijvende hersenschade met mogelijk overlijden als gevolg.

CO-vergiftiging: wat te doen?

  • Waarschuw iedereen die binnen aanwezig is
  • Ga zo snel mogelijk naar buiten
  • Bel 112 en volg aanwijzingen van de hulpdienst op
  • Raadpleeg een huisarts

Een koolmonoxide-melder meet of er koolmonoxide is, een rookmelder meet of er rook is

Wat is koolmonoxide?

Koolmonoxide wordt ook wel koolstofmonoxide genoemd of aangeduid met CO. Het gevaarlijk schuilt in dat het reukloos, kleurloos, smaakloos en giftig gas is. CO (koolmonoxide) wordt wel eens verward met CO2 (kooldioxide of koolstofdioxide). CO2 is in tegenstelling tot koolmonoxide zwaarder dan lucht, wat naar beneden zakt. Koolmonoxide heeft de neiging op te stijgen tot het afkoelt.

Hoe ontstaat koolmonoxide?

Het ontstaan van koolmonoxide komt vaak voort uit slecht onderhoud of het slecht functioneren van geisers, kachels en CV-installaties. Daarnaast kunnen niet goed functionerende toestellen die brandstof gebruiken. Ook kunnen andere situaties zorgen voor de aanwezigheid van koolmonoxide in een woonhuis, gescheurde-, losgekoppelde-, verroeste- of gecorrodeerde-afvoerpijpen en gescheurde gemetselde schoorsteenkanalen.

Wat is een koolmonoxide melder

Net als rookmelders geven koolmonoxidemelders een alarm, alleen dan wanneer er CO wordt waargenomen en geen rook. Hiervoor moet de hoeveelheid koolmonoxide in de lucht te groot worden. Deze melders zijn al verkrijgbaar voor een paar tientjes. Ook zijn er rook- en koolmonoxidemelders in een. Die waarschuwen zowel bij rook als bij koolmonoxidevergiftiging.

Koolmonoxide voor iedereen gevaarlijk

Er zijn risicogroepen die gevoeliger zijn voor koolmonoxidevergiftiging. Ongeboren baby’s, kleuters, zwangeren vrouwen, mensen die leijden aan een chronische hartziekte, bloedarmoede of ademhalingsproblemen. Iedere woning voorzien van een verbrandingstoestel, een open haard of een bron buiten het eigen huis bijvoorbeeld een rookgasafvoer van een ander huis vlak bij uw ventilatieopening, loopt mogelijk gevaar op koolmonoxide-vergiftiging.

Verkeerde verbranding van gas

Wanneer er een onvolledige verbranding optreed bij het verbranden van organische brandstoffen zoals olie, aardgas, benzine en hout komt er koolmonoxide vrij. Onvolledige verbranding is het gevolg van zuurstoftekort bij verbranding.

Zo hangt u de koolmonoxidemelder op

Het ophangen van een koolmonoxidemelder moet op de juiste manier gebeuren. De Nederlandse Brandweer heeft hiervoor een handig plaatsingsadvies. Het kan zijn dat het installatievoorschift in de handleiding van uw koolmonoxidemelder hiervan afwijks. Als dit het geval is, neem dan contact op met de fabrikant van de melder.

Hoe koolmonoxidevergifting voorkomen?

De volgende tips om koolmonoxidevergiftiging te voorkomen worden aanbevolen door de Nederlandse Brandweer (bron: https://www.brandweer.nl/brandveiligheid/koolmonoxide)

A. Kijk kritisch naar uw (open) verbrandingstoestel zoals uw kachel, geiser, cv of combiketel:

  • Een geel-oranje vlam in een gastoestel wijst op een gebrek aan zuurstof. In geval van een goede verbranding, is deze vlam blauw. Neem contact op met een vakman bij een geel-oranje vlam.

  • Bevat het apparaat sporen van corrosie, roest of roet? Deze sporen wijzen op een slechte staat van het toestel, vaak met slechte verbranding. Neem contact op met een vakman.

  • Is de aansluiting op het rookgasafvoerkanaal intact en is het traject van dit kanaal zo verticaal mogelijk? Bochten en horizontale stukken in het afvoerkanaal verstoren de trek in het afvoerkanaal.

  • Zorg dat uw verbrandingstoestel jaarlijks wordt gecontroleerd door een vakman. Vaak kunt u aan een sticker op het toestel zien wanneer deze voor het laatst is gecontroleerd. Zorg ervoor dat u het werk laat uitvoeren door een vakbekwame monteur. Hierover kunt u navraag doen bij UNETO-VNI www.uneto-vni.nl/consumenten.

  • Vensters of muren die bedekt zijn met damp (condensatie), kunnen wijzen op een onvoldoende afvoer van de verbrandingsgassen. Neem contact op met een vakman.

B. Kijk kritisch naar uw (open) verbrandingstoestel zoals uw kachel, geiser, cv of combiketel:

  • Heeft u een kolen-of houtkachel: Verwijder regelmatig de as. Indien de as tot aan het rooster komt, wordt dit onderaan niet meer geventileerd en zal de verbranding onvolledig gebeuren met een groter risico op de vorming van koolmonoxide.

  • Aan het einde van de winter moet u de kachel zorgvuldig schoonmaken.

  • De schoorsteen moet één maal per jaar gereinigd worden. Op dat ogenblik moet ook de luchtdichtheid van de verbindingen nagekeken worden.

C. Ventileer goed. Uw gezondheid en die van uw huisgenoten is gediend bij ventilatie.

Dat betekent niet dat u uw ramen wagenwijd
open moet zetten. Het gedeeltelijk dag en nacht openzetten van
bijvoorbeeld luchtroosters of klepramen volstaat. Als u meer wilt
weten over goed ventileren, neem contact op met de GGD in uw regio.

D. Plaats een werkende koolmonoxidemelder. Deze waarschuwt u tijdig.

Voorkom koolmonoxide-vergiftiging met een koolmonoxidemelder